Wij zetten ons in om politici, juristen en ambtenaren te overtuigen van het belang van de rechtsstaat in de Europese wetgeving. We bieden juridische analyses van Europese wetgevingsvoorstellen die rechtsstatelijke problemen identificeren, en we geven concrete aanbevelingen om deze problemen op te lossen.
De Commissie Meijers bevordert openbare en democratische besluitvorming, respect voor mensenrechten, en waarborging van detoegang tot de rechter in de EU samenwerking op het gebied van justitie, migratie en veiligheid.
De lidstaten van de Europese Unie zijn in de afgelopen 25 jaar steeds intensiever gaan samenwerken in hun pogingen om migratie beter te beheersen en criminaliteit effectiever te bestrijden. Het idee achter deze samenwerking is dat transnationale verschijnselen om een transnationale aanpak vragen.
Keerzijde hiervan is dat democratische controle en toegang tot de rechter voor individuen op Europees niveau vaak veel minder goed is geregeld dan in de EU-lidstaten zelf. Op die manier fungeert de Europese Unie voor nationale overheden als middel om rechterlijk en parlementair toezicht “weg te organiseren”. Dit brengt de mensen om wie het gaat – migranten, verdachten – in een nog kwetsbaardere positie dan ze vaak al zitten.
Europese justitiële samenwerking heeft echter niet alleen gevolgen voor deze specifieke categorieën personen, maar ook voor burgers in het algemeen. Individuen worden bijvoorbeeld in hun privacy beperkt of ondervinden discriminatie op grond van hun achtergrond. Nationale volksvertegenwoordigingen hebben weinig grip op de Europese politieke besluitvorming op het gebied van justitie, veiligheid en migratie.
De EU is in 1999 begonnen met het ontwikkelen van één juridische “Ruimte van Vrijheid, Veiligheid en Recht”. Daarin zijn grote stappen gezet in de verwezenlijking van een Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel en is er gestaag gewerkt aan harmonisatie van het strafrecht, zoals het Europees Aanhoudingsbevel en Europese narcotica- en fraudewetgeving.
Deze en andere dossiers zullen zich verder ontwikkelen in de komende periode. Respect voor de beginselen van de democratische rechtsstaat zijn daarbij nog altijd niet vanzelfsprekend.
De Commissie Meijers probeert al deze effecten zoveel mogelijk tegen te gaan door deze te onderzoeken, daarover commentaar uit te brengen en te adviseren.
Binnen de Europese civil society heeft de Commissie Meijers een gezaghebbende reputatie opgebouwd. Door vroeg met kwalitatief goede adviezen en alternatieven te komen en met een uitgebreid netwerk aan contacten in Brussel en Den Haag weet de Commissie haar commentaar op het hoogste politieke niveau aan de orde te stellen. De Commissie schrijft tussen de 15 en 20 adviezen per jaar, die beschikbaar zijn op een website en verspreid worden onder een groot aantal contacten.
De Commissie Meijers informeert de Eerste en Tweede Kamer over belangrijke ontwikkelingen in de onderhandelingen tussen de lidstaten over richtlijnen en verordeningen. Naar aanleiding daarvan worden met regelmaat Kamervragen gesteld en debatten gevoerd. Tegelijkertijd spreekt de Commissie met Europarlementariërs om hen te adviseren in hun standpuntbepaling. Als de lidstaten eenmaal onderlinge overeenstemming hebben bereikt en overgaan tot onderhandelingen met het Europees Parlement, voorziet de Commissie Meijers de politici van concreet advies over compromisvoorstellen.
Naast deze advisering over nieuwe voorstellen en lopende onderhandelingen, neemt de Commissie Meijers ook deel aan wetgevingsconsultaties draagt zij soms suggesties voor nieuwe regelgeving aan. Regelmatig discussieert de commissie hier direct over met bewindslieden en Kamerleden, Eurocommissarissen en Europarlementariërs en ambtenaren.
Onze actuele werkzaamheden (2021-2023) concentreren zich op het project “Waken over rechtsstaat in de EU“. Dit project richt zich op bedreigingen voor de rechtsstaat op twee niveaus:
Lees hier meer over ons project.
